Hiện nay trong điều trị bệnh mạn tính người ta thường nhắc đến công hiệu nâng cao thể chất và khả năng thích ứng của cơ thể nhờ thuốc Y học cổ truyền. Bên cạnh vị thuốc quý Nhân sâm, thì Linh chi cũng được biết đến một cách rộng rãi với tính năng hỗ trợ điều trị bệnh tật.
1. Các loại Linh chi
Theo Bản thảo cương mục - Lý Thời Trân (1518 – 1593) tùy theo màu sắc mà có tên gọi khác nhau: Thanh chi (Màu xanh), Hồng chi (Màu đỏ), Hắc chi (Màu đen) và Tử chi (màu tím).
Theo nghiên cứu họ nấm Linh chi có khoảng 98 loài (năm 2000) và con số đó sẽ còn được khám phá nhiều hơn nữa vào những năm sau này.
2. Các thành phần hóa học có trong nấm Linh chi Ganoderma
Nấm linh chi có tên khoa học là Ganoderma lucidum, một loại nấm thường mọc ở vùng nhiệt đới, đặc biệt là khu vực châu Á. Ngày nay, nấm linh chi trở nên phổ biến và sử dụng rộng rãi trong Đông y bởi một số phân tử của nấm có thể tác động đến sức khỏe của con người.
Polysaccharides có khả năng hỗ trợ miễn dịch cơ thể, giải độc cơ thể, tăng tổng hợp DNA, RNA. Ngoài ra, trong Linh chi còn có 1 loại Polysaccharides ức chế tế bào ác tính.
Trong nấm Linh chi còn có các hoạt chất khác như Acid ganodenic cũng có tác dụng giảm đau, giải độc gan, ức chế tế bào ác tính của cơ thể; Adenosin là hoạt chất có trong Linh chi có tác dụng an thần, hạ cholesterol trong huyết thanh, ức chế kết tập tiểu cầu, cải thiện tuần hoàn cơ thể; Lactone A: tác dụng giảm cholesterol máu; Acid oleic: có tính kháng histamin chống dị ứng; Cellolose: Hạ cholesterol, phòng ngừa xơ vữa động mạch, tác dụng nhuận tràng, ổn định đường huyết; Protein: Các acid amin trong Linh chi giúp tăng cường miễn dịch cho cơ thể.
Ngoài ra trong nấm Linh chi cũng giàu các nguyên tố vi lượng như Phospho, Kali, Nhôm, Vàng, Canxi, Clo, Đồng, Sắt, Kẽm…
3. Hiệu quả điều trị của Nấm Linh chi
Linh chi có công hiệu nâng cao thể chất, nâng cao khả năng thích ứng của cơ thể, điều chỉnh cân bằng sinh lý, nâng cao khả năng kháng khuẩn phục hồi sức khỏe, “phù chính khu tà”. Trong Đông y, “phù chính” tức là nâng cao thể chất, “khu tà” tức là trừ bệnh, phù chính khu tà là tăng cường thể chất trừ được bệnh tật.
3.1 Hiệu quả trị liệu của Linh chi đối với bệnh ung thư
Linh chi có tác dụng nâng cao khả năng miễn dịch của cơ thể, ức chế sự phát triển của tế bào ung thư. Bệnh nhân ung thư sử dụng Linh chi kết hợp với thuốc điều trị giúp giảm phản ứng phụ của hóa trị, xạ trị, giúp ăn uống ngon miệng hơn, ngủ ngon hơn.
3.2 Linh chi hỗ trợ điều trị bệnh tim mạch
Theo Đông y, Linh chi có hiệu quả với các bệnh Tâm khí hư, Tâm dương hư. Linh chi giúp cải thiện các triệu chứng nhức đầu, chóng mặt, hồi hộp, hụt hơi, tức ngực, tay chân lạnh, ra nhiều mồ hôi, đổ mồ hôi trộm, ngũ tâm phiền nhiệt, mất ngủ…và giúp hạ huyết áp, giảm cholesterol. Linh chi làm giảm kết tập tiểu cầu, phòng ngừa xơ vữa mạch máu. Độ kết dính của mạch máu tăng cao chủ yếu do hàm lượng cholesterol trong máu tăng cao và khả năng hòa tan của máu giảm. Linh chi giúp giảm độ kết dính của máu nhờ tác dụng tăng lipoprotein mật độ cao trong máu từ đó dần dần chuyển hóa hòa tan và đào thải cholesterol mật độ thấp. Nhờ đó mà Linh chi giúp ổn định bệnh lý tim mạch tốt hơn.
3.3 Linh chi hỗ trợ điều trị suy nhược thần kinh
Với chứng bệnh này Linh chi giúp cải thiện chứng mất ngủ, tinh thần sa sút, giảm trí nhớ giảm đau đầu, nặng đầu.
3.4 Linh chi với bệnh viêm phế quản mạn và hen suyễn
Linh chi ức chế tế bào thượng bì phế quản phóng thích tổ chức amin, làm giãn cơ trơn phế quản, tiêu trừ phản ứng quá mẫn.
3.5 Linh chi hỗ trợ điều trị bệnh viêm gan
Viêm gan là bệnh do virus hay do nguyên nhân khác tấn công tế bào gan làm tổn thương chức năng gan. Linh chi có tác dụng nâng cao khả năng miễn dịch cơ thể, ức chế virus tấn công tế bào gan, phục hồi tổ chức gan bị tổn thương. Dần dần cải thiện chỉ số men gan, tăng tính thải độc cho gan mật.
3.6 Linh chi giúp điều trị bệnh rụng tóc
Linh chi giúp giảm bệnh rụng tóc thông qua điều chỉnh chức năng sinh lý cơ thể, khiến chức năng sinh lý nang lông ở biểu bì vùng đầu được phục hồi, cải thiện được chứng rụng tóc, giảm mệt mỏi, giảm đau đầu chóng mặt.
3.7 Linh chi hỗ trợ điều trị các bệnh khác
Vì Linh chi có tác dụng nâng miễn dịch cơ thể, “phù chính” là cơ bản nên đối với các loại bệnh do khả năng miễn dịch giảm, chức năng sinh lý các cơ quan trong cơ thể suy giảm thì sử dụng Linh chi có hiệu quả.
Linh chi có tác dụng đối với bệnh ung thư giúp bệnh nhân ung thư sau giai đoạn hóa trị, xạ trị khi phối hợp với Linh chi sẽ cải thiện hồng cầu, bạch cầu, huyết sắc tố. Linh chi giúp khử các gốc tự do, bảo vệ màng tế bào, ngừa di căn cơ quan khác.
Linh chi còn hiệu quả với bệnh tiểu đường, giúp tăng lượng máu đến tuyến tụy, tăng lượng insulin tiết ra từ tụy. Linh chi giúp bệnh nhân tiểu đường giảm đường huyết, đường niệu.
Linh chi cải thiện tuần hoàn ở da, khử gốc tự do ở da giúp nhuận da, mịn da. Linh chi còn giúp giảm đau ở bệnh nhân viêm khớp mạn.
4. Liều lượng dùng nấm linh chi khuyến nghị
Không giống như một số loại thực phẩm bổ sung, liều lượng của nấm linh chi có thể thay đổi tùy vào dạng sử dụng là nấm hay chiết xuất của nấm. Tùy thuộc vào kích thước của nấm, liều dùng có thể dao động trong khoảng 15 - 30 gam.
Tuy nhiên, nấm linh chi thường được dùng dưới dạng chiết xuất khô. Khi đó, liều lượng có thể ít hơn khoảng 10 lần so với khi dùng dạng nấm. Ví dụ, 2 gam chiết xuất từ nấm tương đương với 20 gam nấm linh chi. Liều lượng chiết xuất nấm sẽ khác nhau nhưng thường dao động từ 1,5 - 3 gam mỗi ngày.
Nấm linh chi nên được sử dụng theo khuyến nghị để tăng hiệu quả
5. Tác dụng phụ và nguy hiểm có thể xảy ra khi dùng nấm linh chi
Mặc dù nấm linh chi được biết đến với nhiều lợi ích nêu trên, nhưng cũng cần quan tâm tính an toàn khi sử dụng. Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện nhằm tìm kiếm rủi ro nào có thể xảy ra khi sử dụng nấm linh chi.
Trong đó, đã phát hiện dùng nấm linh chi có thể làm tăng nguy cơ gặp tác dụng phụ cao gấp 2 lần so với dùng giả dược. Tuy nhiên, những tác động này là rất ít và với mức độ nhẹ như rối loạn tiêu hóa, tăng nhẹ nguy cơ đau dạ dày. Ngoài ra, sử dụng nấm linh chi dạng bột cũng có thể gây tổn thương nhất định với gan. Tuy nhiên, những nghiên cứu hay dữ liệu về nguy cơ này vẫn còn rất hạn chế, chưa khẳng định chắc chắn.
Để đảm bảo an toàn cho người sử dụng, nhóm đối tượng sau đây được khuyên là tránh sử dụng nấm linh chi, bao gồm phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú, bị rối loạn máu, sắp phẫu thuật hoặc mắc bệnh huyết áp thấp.
Tài liệu tham khảo:
1. Đỗ Tất Lợi (2011), “Những cây thuốc vị thuốc Việt Nam”, Nhà xuất bản thời đại, tr 831 – 833.
2. Lê Xuân Thám, Ph.D. “Nấm Linh chi Ganodermataceae tài nguyên dược liệu quý ở Việt Nam”, Nhà xuất bản khoa học và kỹ thuật, tr 12 – 57.
3. Healthline.com
